IOHS Expo Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Kongresi ve Fuarı

ÇINAR BORU A.Ş. ÇINAR ÇELİK SERVİS MERKEZİ

MESLEKİ EĞİTİMLERİNİN EL KİTABI İLE DESTEKLENMESİ

Tahsin Özyamak EYS Danışmanı/EYS Baş Denetçisi*, Ahmet Kahriman Fabrika Müdürü Uğur Uludağ İnsan Kaynakları Müdürü**

*Çınar Boru A.Ş. Çınar Çelik Servis Merkezi Kdz. Ereğli/Zonguldak ** Cardea Danışmanlık Eğitim Hizmetleri İstanbul

ÖZET

İş dünyası, okulların ihtiyaç duydukları insan gücünü yetiştiremeyişinden şikâyet etmekte. İş yaşamında çalışan devir sayılarının yüksekliği, işletme kültürü, algılama yeteneği vb. göz önünde bulundurursak öğrenmenin süresi 5-10-15 yılları bulabilmektedir.

Yönetimlerin görevi insanları ortak performans gösterebilir duruma getirmek, güçlü yanlarını etkili kılmak, zayıflıklarını önemli olmaktan çıkarmaktır. Her teşebbüs ortak amaçlara ve paylaşılan değerlere bağlılık gerektirir. Herkes yaşadıklarından bir şeyler öğrenir.

Bu öğrenmeler yeni öğrenmeleri beraberinde getirir. Dolayısıyla öğrenen, daha da çok öğrenme ihtiyacı duyar. İşletmelerde çalışanlar da yaptıklarından-yapmadıklarından bir şeyler öğrenir. Deneyim kazanır. (Özden, 2005:22)

Kültürümüz, öğrenme kabiliyetimiz vb. değişiklikler göstersede eğitim sırasında genel olarak insanlar;

§ İşitme ile %20 kalıcı Bilgi,

§ Görme ile %30 kalıcı bilgi,

§ İşitme ve görme ile %50 kalıcı bilgi,

§ İşitme, görme ve tartışma ile %70,

§ İşitme, görme, tartışma ve deneme – kullanma ile %90 kalıcı bilgi alabilirler.

İş yaşamımızda ise öğrenme yöntemlerimiz:

• Ustadan çırağa,
• Tecrübe ile
• Diğer kişilerin hataları ile
• İnceleme gözlem yaparak,
• Hatalar yaparak,
• Deneme yanılma ile…

İşletmelerde eğitim; Bilgi, tutum, beceri ve davranış değişikliğinin yaratılmasıdır. Şirket kültürüde önemini yer tutmaktadır.

Örneğin, Baret kullanma

• Eğitim: Emniyet şapkası – Baretin kullanılması
• Bilgi: Baretin kullanılması gerekliliğini öğrenme
• Tutum: ‘Baret’i Takacağım’ diye kabul etme
• Davranış: Bareti takma, uygulama – Bireysel uygulama
• Şirket Kültürü: Çalışanların tamamının aynı davranışa sahip olması, bareti takması, şirketsel uygulama.

1. Giriş

“Mesleki Eğitimin El Kitapları ile desteklenmesi” ile çalışanların yapacakları iş ile ilgili olarak önceden teorik ve pratik eğitime tabi tutularak yetkinliklerinin artırılması suretiyle çalışacağı göreve atanması amaçlanmıştır. İşletme ve Bakım personelinin bilgi ve beceri seviyelerini arttırmak, işlerini bilinen ve kabul edilmiş standartlara uygun olarak yapmalarını sağlamaktır. Ayrıca; Eğitim Sistemi vasıtasıyla, mevcut uygulamalar gözden geçirilir, verimlilik ve iş kalitesi bakımından sürekli yenilenir, uzun dönemde ise yararlı uygulamalar bir sonraki kuşağa aktarılması ve sürekliliğin sağlanmasıdır. (Özyamak, 2017:54-57)

El kitaplarından verilen eğitimin özellikleri; İşe yeni başlayan personeli daha çabuk, daha etkin ve önceden saptanmış standartlara göre eğitir ve işyerine kısa sürede uyumlarını sağlar. Çalışan diğer işçilerin ise verimli ve emniyetli çalışma uygulamalarını kullanarak işi yürütmelerini sağlar. El Kitaplarındaki belirlenmiş standart değerler ve bilgiler; yeni işbaşı yapan personele, o işi yapan, transfer olan veya terfi edecek personele, Birim Eğiticileri tarafından İntibak ve Ustalık Eğitimleri ile aktarılmaktadır. O birimde geçici sürelerde çalışacak personele, (Modernizasyon Çalışmaları vb. ) stajyer öğrencilere ve yüklenici personeline de İntibak Eğitimleri ile gerekli bilgiler aktarılmaktadır. Eğitim Prosedürüne göre; İşletme Yönetimi, Biriminde çalışan elemanların Eğitim İhtiyaçlarının Belirlenmesi ve Eğitimlerinden birinci derecede sorumludur.

İşveren ve Çalışanların mesleki eğitimleri ve yeterlilikleri İSG Kanunu, Mesleki Eğitim Kanununda açıkça belirlenmiştir. Ayrıca ISO Sandartları gereğincede çalışanların yeterlilikleri özellikle incelenmektedir. Bu kanun ve Standartlara kısaca baktığımızda aşağıdaki ana maddeleri görmekteyiz. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 7. Maddesinde “Özel politika gerektiren grupların ve özel görevi bulunan çalışanların eğitimi” başlığı altında İşyerinde onbeş yaşını bitirmiş ancak onsekiz yaşını doldurmamış genç çalışanlar, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren grupların özellikleri dikkate alınarak gerekli eğitimler verilir. Destek elemanlarına ve çalışan temsilcilerine, görevlendirilecekleri konularla ilgili de eğitim verilmesini zorunlu tutmuştur.

Tehlike sınıflarına göre çalışanlar için mesleki eğitim almalarıda zorunlu hale getirilmiş, mesleki eğitim gerektiren işlerde belgesiz çalışılması halinde ise cezai yaptırımlar uygulanmaktadır. Tehlike sınıfı; İş sağlığı ve güvenliği açısından, yapılan işin özelliği, işin her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iş ekipmanı, üretim yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve şartları ile ilgili diğer hususlar dikkate alınarak işyeri için belirlenen tehlike grubunu ifade eder.

6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu 17.maddesinde; (1) İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlar. Bu eğitim özellikle; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, iş ekipmanının değişmesi hâlinde veya yeni teknoloji uygulanması hâlinde verilir. Eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak yenilenir, gerektiğinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanır. (3) Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz. Bu maddelere istinaden Mesleki yeterliliğe uygun olmayan çalışanlarımız için Mesleki Eğitim Yönetmeliği kapsamında Mesleki Yeterlilikle ilgili çalışmalar Mesleki Yeterlilik Kurumunca (MYK) yürütülmektedir. 25 Mayıs 2015 tarihli ve 29366 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Mesleki Yeterlilik Belgesi Zorunluluğu getirilen meslek sayısı Eylül 2018 itibarı ile 81’e çıkmıştır. 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununa göre ustalık belgesi almış olanlarla Milli Eğitim Bakanlığına bağlı mesleki ve teknik eğitim okullarından ve bölümlerinden mezun olup, diplomalarında veya ustalık belgelerinde belirtilen bölüm, alan ve dallarda çalıştırılanlar için MYK Mesleki Yeterilik Belgesi şartı aranmaz. (www.haberturk.com 04.09.2018)

ISO 9001:2015 Kalite Yönetim Sistemi 7.2 Yeterlilik maddesinde uyarıncada;

a) Kalite Yönetim Sisteminin performansını ve etkinliğini etkileyen kendi kontrolü altında çalışan kişi/kişilerin gerekli yeterliliğini belirlememeli

b) Bu kişilerin, uygun eğitim, öğretim ve tecrübelerini dikkate alarak yeterliliklerini güvence altına almalı,

c) uygulanabildiğinde, ihtiyaç duyulan yeterliliği kazanması için gerekli faaliyetleri yapmalı ve bu faaliyetlerin etkinliğini değerlendirmeli

d) Uygun dokümante edilmiş bilgiyi yeterliliğin kanıtı olarak muhafaza etmelidir.

Uygulanabilir faaliyetler; Mevcut çalışan personelin eğitime tabi tutulmasını, bunlara mentörlük verilmesini veya görev yeri değiştirilmesini ya da yeterli personelin kiralanmasını veya sözleşmeli olarak çalıştırılmasını kapsayabilir. 7.3 Farındalık, 7.4 İletişim, 7.5 Dokümante edilmiş bilgi 7.5.2 Oluşturma ve güncelleme, 7.5.3 Dokümante edilmiş bilginin kontrolü maddeleride yeterlilikle ilgili bölümün alt maddeleridir. ISO 9001:2015 Standartının 5. Madde olan Liderlik bölümünün 5.3 Maddesinde Kurumsal görev, yetki ve sorumluluk maddesinde çalışanların görevleri için yetki ve sorumlulukların belirlemesini şartı getirilmiştir. (TSE Türk Standartı Şartları- ISO 9001:2015 Madde-5/7)

Birçok sektörde olduğu gibi Demirçelik sektöründe özellikle Çelik Servis Merkezlerindeki Sac İşleme-Boy Kesme- Dilme vb. faaliyetlerde henüz MYK tarafından Mesleki Standart yayınlanmamıştır. Firmalarda yasa gereğince birçok sorunlarla karşı-karşıya kalmaktadır.

2. Gelişme

El Kitabı ile verilen eğitimler esas olarak işletme personelinin eğitimi için geliştirilmiştir. Bu alanda yaygın şekilde kullanılmakta ve yararlı olmaktadır. Ancak, karmaşık işlemler gerektiren görevler ve makinaların bakımından sorumlu bakım personeli için de kullanılmaktadır. İşletmedeki uygulamalar eğitim prosedürü ile gerçekleştirilmektedir. Eğitim Sisteminin oluşturulması, El Kitaplarının Hazırlanması, Eğitimin verilmesi ve Kayıt altına alınması Eğitim Prosedüründe aşağıdaki gibi gerçekleştirilmektedir.

A- İşletme ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde eğitime alınacakların sistematik olarak belirlenmesi; İlk adım öncelikle tüm çalışanların halen çalıştıkları işle ilgili İş Başı Eğitimden geçmeleridir. Bazı çalışanların daha fazla eğitime ihtiyacı olabilir. Bunun için eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesine yönelik bir araştırma yapılarak her bir bireyin yeterliliği saptanır ve eğitimler nerede çok ihtiyaç duyulursa orada yapılır. Çalışanlar mevcut işlerinde yetiştirildikten sonra sık sık üstlendikleri diğer görevler için de yetiştirilir. Bundan sonraki aşama ise tayin veya terfi edilecekleri görevler için yetiştirilmelidir. Nihai hedef tüm çalışanların sadece mevcut pozisyonlarındaki görevler için değil bir hatta iki üst pozisyon için de yetiştirilmeleridir.

B- Çalışanların İlk Kademe Yöneticisi, Formen veya Eğitici tarafından 2 veya 3 kişiden oluşan küçük gruplar halinde sınıf içi kısa süreli eğitimlere alınmasını gerekir.

C- Birim Eğiticisi tarafından El Kitabı kullanılarak 1 veya 2 kişiden oluşan gruba daha uzun sürelerle verilen İşbaşı Eğitimini (Ustalık Eğitimleri); Kişi, Eğiticisi tarafından mevcut işini yaparken eğitilir. Daha üst görevler için eğitilmesi esnasında boşalttığı görev geçici olarak başka bir çalışana yaptırılır. Eğitici kendi vardiyasında da eğitimi verebilir. Asıl görevi başka kişi tarafından yapılır. Eğitim plan ve programı (süresi) Eğitim Sorumlusu, İlk Kademe Yöneticisi, Formen ve Eğitici tarafından ortaklaşa belirlenir. Ancak kişilerin öğrenme hızları farklı olduğundan süre Eğitici tarafından değiştirilebilir.

D- El kitaplarının sonundaki Soru Kartı ve Ehliyeti Kontrol Listesi kullanılarak Eğitici ve Vardiya Sorumlusu tarafından verilen eğitimin sonunda yeterliliğin değerlendirilmesi: Eğitilenler Soru Kartlarındaki tüm soruları, eksiksiz cevaplandırdıklarında ve Ehliyet Kontrol Listesindeki hususları eksiksiz yerine getirdiklerinde başarılı sayılırlar ve Ehliyetli Usta sıfatına haiz olurlar.

E- Eğitim Kayıtlarını Eğitim Sorumlusu değerlendirilmesi ve kontrolü için İşletme Yöneticisine sunar. İşletme Yöneticisine bu kayıtları eğitimler tamamlandıktan sonra İnsan Kaynakları Müdürlüğü’ne gönderir. Personele El Kitaplarındaki konularda çalışma alanları ile ilgili ustalık eğitimleri verildikten sonra El Kitapları son sayfalarında yer alan Soru Kartı ve Ehliyet Kontrol Listesi doldurulur. Eğitimini başarı ile tamamlayan personelin imzası, Birim Eğiticisi imzası ve Baş/İşletme Mühendisin imzası ile onaylanan Soru Kartı ve Ehliyet Kontrol Listesini aslı İnsan Kaynakları Müdürlüğü’ne gönderilir, birer fotokopisi işletmede öğrenicinin dosyasına konulur. Onaylı El Kitabı ise öğreniciye verilir.

F- Eğitimlerin performansının izlenmesi (Bu izleme İşletme Yöneticisi tarafından yapılır). İzlemenin amacı:

a) Formen ve diğer seviyedeki yöneticilerini El kitabının kapsadığı çalışma pratikleri hakkında bilgilendirmek ve eğitimi tamamladıktan sonra bunlara kesinlikle uyulmasının sağlanması gerekliliğini bildirmek.

b) Eğitici ve eğitilenlerle görüşerek kazanılan yeteneklerin bir fiil uygulanmasını sağlamaktır.

Eğitimlerin bire bir “Sistematik İşbaşı Eğitimleri ile %5 civarında teorik; %90-95 kadar pratik olarak verilmesiyle; personel işini tam ve doğru olarak, belirlenmiş standart ve metodla öğrenecek, kendine güveni artacak, kaza oranları, maliyetler, işgücü kayıpları azalacak, kalite ve verimlilik artacaktır. Eğitim Sisteminde esas olan personelin görevlerindeki işlerle ilgili tüm eğitimleri almasıdır. İdeal olan ise ilgili personelin bu eğitimlerinin dışında terfi edebileceği bir üst hatta iki üst kadro için bile eğitilmiş olmasıdır.

El Kitaplarının hazırlanması: El kitabı Eğitici tarafından işbaşında diğer operatör ve bakım personeline eğitim vermek için kullanılan bir dökümandır. Her bir prosesi uygulamak için doğru yöntemi içerir. Önemli faaliyetler ve eğitilenler tarafından tamamen anlaşılması gereken hususları belirler. Kitapların hazırlanma aşamasında; Makinelerin kullanım kılavuzları, Bakım pratikleri, İSG Riskleri, Acil Durumlar, Kalite, Maliyet, Çevre ve Sağlık uygulamaları doğrultusunda hazırlanmıştır. Bu çalışma sırasında Mühendis, Formen ve Çalışanlar ile İSG ile Çevre Danışmanlarda görüşleri ile katkı sağlanmaktadır. Hem standart işletme uygulamaları hem de Eğitim Kitabının hazırlanması grup çalışması şeklinde olmalıdır. Eğitim Sorumlusu hazırlıkları ve işbirliğini sağlar. En iyi uygulamanın ne olduğuna karar vermede operatörler, formenler ve yöneticilerin de bilgi ve görüşlerine başvurulmalıdır.

El Kitabını Hazırlayanlar ve Kontrolleri: El kitabının hazırlanmasında Birim Eğiticisi konu ile ilgili iş arkadaşlarının, Formenlerin işletmede ise bakım grubunun, mühendis veBaş mühendisinin/Şef bilgilerine ihtiyaç duyulabilir. Eğitim Müdürlüğü ve Birimsi dışından Teknik Emniyet, Sağlık, Kalite Kontrol Müdürlüğü gibi veya konu ile ilgili olan başka Birimlerle de bilgi alışverişinde bulunulabilir. El kitapçıklarının hazırlanmasına katkıda bulunan diğer ilgili personele de; el kitaplarını hazırlama, iş bölümleme tekniği ve Birimiçi Eğitim Sisteminin temel kavramlarını oluşturan Eğitici Eğitimi verilmektedir

İlk taslak hazırlandığında, aşağıdakiler göz önünde bulundurularak kontrol edilmelidir:

§ Her vardiyadaki diğer alt kademe operatörleri

§ Vardiya Genel Formenleri ve Formenler

Ve nihai onay için gönderilmeden önce gerekli şekilde düzeltilmiş, son şeklini almış olur. Formen ve Eğitim Sorumlusu, mevcut uygulamaların güncelleştirildiğinden ve tüm önemli hususların içerildiğinden emin olmak için El kitabını kontrol etmelidir. Son şeklini alan el kitabı İşletme Müdürü tarafından imzalanarak onaylanır ve basımı gerçekleştirilir.

El Kitabının İçeriği; İşgücü yeterliliği ile ilgili eksikliklerin nedenleri (eğitim süresince bu zayıf alanların belirlenmesi), Gelişme Hedefleri (Bir işin yapılması için doğru metodun tanımlanması), Standart İşletme Uygulamaları ve Standart Performans Değerleri Birimiçi eğitim kitapçığının hazırlanmasında temeldir.

Standart İşletme Uygulamaları ile Eğitim El Kitapçığı arasındaki farklar:

a) Standart İşletme Uygulamaları işi uygulamadaki yöntemi içerir. İşin her safhasında “ne” yapılması gerektiğini söyler.

b) Eğitim kitapçığı bu “ne” sorusunu büyütür ve önemli her adımın “nasıl” uygulanacağını ve “niye” o adımın önemli olduğunu içerir. El kitapçığı Standart İşletme Uygulamalarını küçük bölümlere ayırır. Bu bölümler her basamakta hangi ihtiyaçlar yerine getirilmelidiri kapsar. Şayet iş doğru olarak uygulanıyorsa bu önemli basamaklarda “Nasıl” ve “Neden” soruları yerine getirilmelidir. En küçük bölümler, Birim eğiticisinin ne vurgulaması gerektiğini ve eğitilenlerin ne öğrenmeleri gerektiğini yalın ve keskin bir dille belirtir.

Böylece el kitapları standart işletme uygulamalarının tüm elemanlarına farklı durumlarda alınan temel kararları; hız elementleri, beslemeler, duruşlar, enerji kullanımı, iş güvenliği, tüketim, denetimler, kalite vs. sahiptir. İlaveten, el kitapçıkları istenen becerileri, bilgileri, yeri ve iletişimi ve atılan önemli adımların nedenlerini tanımlar.

Ancak bir el kitapçığının etkili olması için şunlar gerekir.

§ Çok geniş kapsamlı olmaması

§ Anlamsız olmaması

§ Kolayca anlaşılması

El Kitabının Başlıkları ve açıklaması ise aşağıdaki gibidir:

1. Ön Eğitim İhtiyacı: Çalışma sırasında personelin Yasal ve İşletme Pratikleri ile Mesleki Sertifika Eğitim İhtiyaç Analizi yer almaktadır.

2. Emniyet hususları kişisel koruyucu donanımı (KKD): Çalışma sırasında kullanacağı Kişisel Koruyucu Donanımları madde madde ve CE normlarında belirlenmektedir.

3. Sağlık: Çalışanın sağlık gereksinmeleri (Yüksekte çalışma, periyodik kontroller vb.) belirlenmektedir.

4. Meslek Elemanı Tanımı: Organizasyon Şemasında kullanılacak makineyi bir meslek tanımı olarak yer verilmekte.

5. Eğitime Katılım Koşulları: El kitabından eğitim alacakların koşulları belirlenmekte.

6. Ölçme Değerlendirme: Eğitime katılanların eğitim sonrasında yeterlilikleri, bilgi, beceri ve tavrı ölçülmektedir.

7. Belgelendirme: Sertifika öğretim programı sürecinde bireylerin tamamladığı modüller, aldığı eğitimin tümü ve kazandıkları yeterlilikler belgelendirilir.

8. İstihdam Alanları: Mesleğin gerektirdiği yeterlilikleri kazanan bireyler; makine metal sektöründeki fabrikalarda ve metal işleri vb. atölyelerde çalışabilir.

9. Öğrenci/Kursiyer Kazanımları: Eğitim sonunda mesleğe yönelik olarak öğrenci/kursiyer, aşağıdaki hususları rahatlıkla yapabilecek düzeye gelecektir;

10. Fiziksel Güç Gereksinimi: İş sırasındaki fiziksel ve ergonomik gereksinmeler belirleniyor.

11. Çalışma Ortamının Özellikleri: gürültü, kimyasal kullanımı vb. şartlar,

12. İşin Gerekleri: Vardiya sistemi, makine özellikleri,

13. Makinelerin Özellikleri ve Kapasiteleri belirlenmekte,

14. Makine Ekipmanları ve Bölümleri resimli olarak detaylandırılmıştır

15. Makinelerin Kullanımı: Makinelerin kullanımı detaylı olarak anlatılmıştır.

15.1. Hattın Hazırlanması: Makine için gerekli olan Ayar, bakım vb. işlemler anlatılmakta,

15.5. Çalışma Esnasında Dikkat Edilecek Hususlar

15.6. İşleminin Tamamlanması

16. Arıza Durumunda Yapılması Gereken Hususlar

17. Çalışma sırasında İSG açısından dikkat edilecek hususlar

18. Çalışma sırasında Çevre-Kalite-Maliyet açısından dikkat edilecek hususlar

19. Kalite ve Ölçü Kontrol Formu

20. İşlemlerde ve dikkat edilecek hususlar

21. Ürün Etiketleme işlemi

22. Makine Yerleşim Planı

23. İş Akış Planı

24. Makine ile ilgili İş Talimatları, İSG Talimatları,

25. Acil Durum Planları

26. Mesleki Eğitim Sınav Soruları

27. Uygulamalı Kontrol Sınavı

28. Belgelendirme

Eğitimim Verilmesi: Eğitimin önemli kısmı daima iş başında olacaktır. Ancak sınıf içi eğitimde gerek olabilir.

Buna karar vermek için bir kez daha;

§ Gelişme hedeflerini analiz edip eğitilenlere etki edecek olan bu hedeflerin önemini vurgulayınız.

§ Bu temel hususların, eğitilenlerce daha iyi anlaşılmasını sağlamak için “Neden” faktörlerinin bir listesini hazırlayınız.

§ Özel bilgi gerektiren İş Güvenliği ile ilgili bir liste oluşturunuz.

§ Mevcut uygulamalarda istenen değişiklikler ve bu değişikliklerin nedenlerini liste halinde oluşturunuz.

§ Bu listeden şunlara karar veriniz:

§ Birim Eğiticisinin istenen anlama seviyesini oluşturmada yardıma ihtiyacı var mı?

§ Bu hususların yeterli derecede anlaşılmasında iş yerindeki uygulamalardaki güçlükler etkili olacak mıdır?

§ İş başı eğitimi iyi olsada bazı öğrenmeyi güçlendirme ihtiyacı var mı?

Bu sorulardan herhangi birine cevabınız “Evet” ise, sınıf-içi eğitim gereklidir. Bu gibi eğitimler kısa olacaktır. Yaklaşık %5 kadar sınıf içi eğitim yeterlidir. İş başı eğitim süresince veya önce Ofisi dâhil uygun ortamlarda sürdürülecektir. Bu eğitimler için görsel araçlar daima düşünülmelidir ki eğitilenler konuları daha iyi anlasınlar. Bu toplantıların içeriği ve hedefleri açık bir şekilde belirtilip yazılmalı ve Eğitim Sorumlusunun El kitabında kullanılan eğitim araçlarının bir listesi olmalıdır. Tüm yöneticiler hedeflerden tamamen haberdar olmalı ve hazırlanan eğitim araçlarını kullanmaları için cesaretlendirilmelidir.

İş başı eğitimleri ise 1 veya 2 kişi ile bire bir sistematik iş başı eğitimleri ile verilmelidir. Sistematik iş başı ustalık uğitimleri eğitimin yaklaşık %90-95’ lik kısmını kapsar. Standart değerler ve standart işletme/bakım pratiklerinin tam ve doğru olarak anlaşılmasını ve öğrenilmesini sağlar. İdeal olan öğreniciye işini tam, doğru ve sıfır hata ile yapabilme bilgi ve becerisini kazandırmaktır. Eğitim süresi;

Öğrenicinin kıdemine bilgi ve becerisi ile bu konudaki bilgi seviyesine göre değişebilir. O işin yapılmasındaki ön eğitim ihtiyaçları da bu süreyi değiştirebilir. Yeniden eğitim gereksinimleri de olabilir.

Sorumluluklar: Müdür/Baş Mühendisler/Şef, Eğitim Sorumluları El kitaplarını onaylamadan ve Eğitimlere başlanmadan önce tüm Eğitim Materyallerinin ve özellikle el kitapçıklarının en yüksek oluşturulması sorumluluğuna sahiptirler. İşletme yöneticisinin sorumluluğu el kitaplarının, belirlenmiş standart işletme pratikleri ve standart değerler ile en mükemmel şekilde üretilmesini sağlamaktır. Bu çalışmaları, kontrolleri yapmak için, işlemleri yapmaktan sorumlu olan kişilere bu sorumluluğu paylaştırmak gerekir.

Eğitimlerin Planlanması: Tüm işletme ve bakım pratikleri için iş talimatlarından yola çıkılarak ayrı ayrı her birimnin işletme ve bakım birimlerine ait Eğitim İhtiyacı Analiz Tabloları oluşturulur.

Eğiticilerin Yetiştirilmesi: Birimlerde eğitim vermek üzere yetiştirilen Birim eğiticilerine; etkin bir işbaşı öğretimini yapabilme ile ilgili ve becerileri kazandırmak, bilgileri etkin bir şekilde aktarabilmek için sunuş becerilerini geliştirmek.

§ İşbaşı eğitimlerini hedeflere göre eğitim yapılan, sistematik standart işbaşı eğitimine dönüştürmek.

§ İş bölümleme tekniği ve bu teknik ile el kitabı hazırlama yöntem ve metodlarını öğretmek amaçlanmıştır.

Eğitici Eğitiminde Konu Başlıkları:

§ Öğretim Teknikleri

§ İletişim ve Sunuş Becerileri

§ İş Başı Eğitim Teknikleri

§ İş Bölümleme Tekniği

§ İçerik Öğretim Teknikleri

§ İletişim

§ Sunuş Teknikleri

§ İş Bölümleme

§ El Kitabı Yazım Teknikleri öğretilir.

Eğitici Eğitimine İşletme ve bakım birimlerinde eğitim vermek üzere yetiştirilecek eğiticiler, İntibak Eğiticileri, Eğitim Sorumluları katılmalıdır.

3. Bulgular

Çınar Çelik Servis Merkezinde 2014 yılında başlayan çalışmalarda 6 El Kitabı hazırlanmıştır. 10 çalışana eğitici eğitimi verildi. Tüm personelin belirlenen eğitimlere katılımları sağlanmış, kitaplar dijital ortamda çalışanların erişimine açılmıştır.

Eğitilenler eğitimi ilginç bulmaktadırlar. Çünkü

§ Eğitilenler bir yöneticiden kıdemli operatör tarafından eğitildiğinde az baskı hissederler.

§ Her bir prosedür basitleştirilen ve anlaşılmasını kolaylaştıran bir yöntem olan adım adım yaklaşma yöntemi kullanarak anlatılır.

§ Eğitim her bir eğitilenin zaten uygulamakta olduğu veya yakında uygulayacağı iş üzerinedir. Sebepler yani “neden” faktörlerini çok yakından ilgilendiren bu prosedürlerin daha iyi anlaşılmasını ortaya koyar.

§ Bir defada her Birim eğiticisi için bir veya iki eğitilen, daha geniş gruplar halinde eğitilenlerden daha iyi etkileşim sağlarlar.

§ Soru kartı ve ehliyet kontrol listesi öğreniciye eğitimin başında verilir. Eğitilenlerin hazırlamak zorunda olduğu el kitapları için değerlendirme standartlarını bildiği gibi eğitilenlerin el kitaplarına ilgisini gösterir.

§ Vardiya formeni ve Baş Mühendis tarafından izlenmesi, eğitilenden alınan en iyi sonucu verir.

§ Eğitilenler, gözden geçirilen gerekliyse güncelleştirilen herhangi bir prosedürü uygulamada sorunları konuşma fırsatını bulurlar.

4. Sonuç

Çınar Çelik Servis Merkezi İşletmemizde rekabet gücüne sahip fiyatla kaliteli mal üretmek için her çalışanın gerekli yeterliliğe sahip olması çok önemlidir. Eğitim Sisteminde, çalışanlar iyi ve uygun düzeylerde yeterlilik kazanmaları amacıyla iş yerinde eğitilmektedirler. Eğitimlerin belli başlı yararları şunlardır:

1. Personel her bir görev için sistematik bir şekilde eğitilmekteler.

2. Eğitim uzman kişiler tarafından verilmektedir.

3. Temel yeterlilik için performans standartları oluşturulmuştur.

4. Yeterlilik düzeyi belirlenmek üzere her eğitilen değerlendirilir.

5. Tümüyle somut olması nedeniyle bu metot eğitimlerin hızlı bir şekilde verilmesini sağlamıştır.

6. El kitaplarının yazılması ve sürekli güncelleştirilmeleri yoluyla görevin/işin yapılmasıyla ilgili tüm önemli hususları kapsadığından yönetimin emin olması sağlamıştır.

7. Bu sistematik eğitim yaklaşımı, tüm eğitilenlerin standart eğitim paketlerini alması suretiyle atlamaların olması engellenmiştir. Bilgi eşitliği sağlamıştır.

8. İş analizleri hatalı, eksik, gereksiz, tehlikeli ve israfa neden olan uygulamaların belirlenmesini ve bunların yok edilmesini sağlanmıştır.

9. Kaza oranları, kişi ve ekipmanlara verilebilecek zararlar ve işgücü kayıpları azalmalar meydana gelmiştir.

10. Eğiticiler kendilerini kişisel olarak geliştirme imkânı bulmuştur. Ekibin güvenilir bir üyesi ve önerileri dikkate alınması gereken bir kişi konumuna gelmiştir.

11. Çalışanların işe karşı tutumları olumlu yönde gelişti. Zira yönetim kendileriyle ilgilenmekte ve kendilerine güvenmektedir.

12. Yeni işe başlayanlar dâhil tüm çalışanlar aynı iş uygulamalarıyla aynı standartlarda çalışmaktadırlar.

13. Müşteri şikâyetleri azalmıştır. (Her birim, her birim birbirinin müşterisidir.)

14. Maliyetler düşmüş, kalite artmıştır.

Tablo:1 Çınar Çelik Servis Merkezi Yıllık Üretim

Tablo:2 Çınar Çelik Servis Merkezi Yıllık İş Kaza Sayıları

Tablo:3 Çınar Çelik Servis Merkezi Yıllık İş Kaza Kayıp İşgünü Sayıları

Tablo:4 Çınar Çelik Servis Merkezi Yıllık Kayba Ramak Kalma Bildirimleri Sayıları

Tablo:5 Çınar Çelik Servis Merkezi Yıllık Öneri Sayıları

Grafik:1 Çınar Çelik Servis Merkezi Yıllık Kaza Sıkık ve Kaza Ağırlık Oranları